Taalonderzoek werpt nieuw licht op Pastorale Brieven
Promotieonderzoek Jermo van Nes bevestigt dat taal geen criterium voor auteurschap is
Vrijdag 21 april promoveert Jermo van Nes op een proefschrift over taalvariatie in de brieven van Paulus. Daarbij richt hij zich in het bijzonder op de zogenaamde “Pastorale Brieven” (1-2 Timoteüs en Titus), waarvan velen vandaag de dag beweren dat zij taalkundig zodanig afwijken van Paulus’ andere brieven dat zij onmogelijk door de apostel geschreven kunnen zijn. Het promotieonderzoek is een gezamenlijk doctoraatsproject van de Evangelische Theologische Faculteit, Leuven, en de Theologische Universiteit Kampen.
De discussie rond het auteurschap van de Pastorale Brieven ontstond rond de 18e eeuwwisseling, eerst in Engeland en daarna in Duitsland. Een van de belangrijkste discussiepunten blijft in hoeverre het vocabulaire en de zinsbouw in de Pastorale Brieven afwijken van die in Paulus’ andere brieven. In zijn proefschrift kijkt Van Nes naar een aantal taalkundige elementen, zoals hapax legomena (unieke woorden), lexicale rijkheid (hoeveelheid nieuwe informatie), ontbrekende partikels (bv. voegwoorden), neven- en onderschikkende zinsrelaties, en onafgemaakte zinnen (bv. anakoloeten), welke in de geschiedenis van het onderzoek belangrijk zijn gebleken. Met behulp van lineaire regressie analyse, een methode uit de statistiek die nog niet werd toegepast in taalstudies van Paulus, laat hij zien dat de meeste van deze elementen weliswaar op verschillende manieren worden gebruikt in de brieven, maar niet significant afwijken ten opzichte van elkaar. Ook laat hij zien dat hedendaagse classici en taalkundigen dergelijke taalverschillen kunnen verklaren door factoren anders dan auteurvariatie (bv. geschreven taal heeft doorgaans andere eigenschappen dan gesproken taal). Daarom concludeert Van Nes dat taal niet langer als een criterium moet worden gebruikt om het auteurschap van de Pastorale Brieven vast te stellen, maar dat de discussie beter op een andere manier gevoerd kan worden.
Het promotieonderzoek is een derde gezamenlijk doctoraatsproject van de Evangelische Theologische Faculteit, Leuven, en de Theologische Universiteit Kampen. De verdediging van het proefschrift vindt plaats op vrijdag 21 april om 15 uur in de aula van Theologische Universiteit Kampen.
Jermo van Nes, “Pauline Language and the Pastoral Epistles: A Study of Linguistic Variation in the Corpus Paulinum” (PhD diss., Evangelische Theologische Faculteit & Theologische Universiteit Kampen, 2017)
Promotores: prof. dr. A. D. Baum (ETF Leuven) en prof. dr. P. H. R. van Houwelingen (TU Kampen)
Over de promovendus
Jermo van Nes is assistent Nieuwe Testament aan de ETF Leuven. Zijn dissertatie is een gezamenlijk doctoraat van de Evangelische Theologische Faculteit te Leuven en de Theologische Universiteit Kampen in het kader van het Center of Excellence in Reformed and Evangelical Theology, een samenwerkingsverband tussen beide universiteiten. In juli 2016 werd een hoofdstuk uit de dissertatie bekroond met de Best Student Paper Prize van de European Association of Biblical Studies.
Over de universiteiten
De ETF Leuven en de TU Kampen bieden beiden academisch theologisch onderwijs op drie niveaus: bachelor, (predikants-)master en doctoraat. Ze functioneren binnen eenzelfde accreditatiekader en onderwijsstructuur conform voor de NVAO en zijn beide kleinere universitaire instellingen van de Lage Landen.
De ETF Leuven is een interkerkelijk academisch instituut dat zich richt op de brede evangelische beweging, waarin zowel gevestigde als vrije kerken een plaats hebben.
De TU Kampen is een academisch theologisch instituut verbonden aan de Gereformeerde Kerken in Nederland (vrijgemaakt).
